Η σύγκρουση των νομισμάτων

του Γιάνη Βαρουφάκη

Την πρώτη φορά ως τραγωδία

Όταν το 1929 ξέσπασε η Κρίση, τα κράτη πανικοβλήθηκαν βλέποντας τα έσοδά τους να καταρρέουν και τα έξοδά τους να αυξάνονται. Η αντανακλαστική τους αντίδραση ήταν κατανοητή: προέβησαν σε περικοπές του προϋπολογισμού τους ελπίζοντας ότι έτσι θα τους ισοσκελίσουν. Όμως γρήγορα κατάλαβαν ότι το φάρμακο ήταν χειρότερο από την ασθένεια: οι περικοπές που επιδείνωσαν την Κρίση και έτσι μεγάλωσαν (αντί να μειώσουν) τα ελλείμματα. Προχώρησαν λοιπόν στο Plan B: έχοντας πλέον καταλάβει ότι το πρόβλημα της οικονομίας τους ήταν η έλλειψη ζήτησης, αποφάσισαν να κάνουν το μόνο πράγμα που γνώριζαν: Να «εισάγουν» ζήτηση από το εξωτερικό.

Πως; Υποτιμώντας το νόμισμά τους έτσι ώστε οι εξαγωγές τους να φθηνύνουν στο εξωτερικό και, με αυτό τον τρόπο, να «εισάγουν» ζήτηση για τα ντόπια προϊόντα απ’ έξω. Όμως κι αυτό το σχέδιο απέτυχε. Γιατί; Επειδή δεν γίνεται όλοι να υποτιμήσουν το νόμισμά τους. Δεν είναι δυνατόν να πέφτουν όλα τα νομίσματα μαζί. Ο μόνος τρόπος να υποτιμηθεί το δολάριο είναι να υπερτιμηθεί κάποιο άλλο νόμισμα. Και καθώς το διαπλανητικό εμπόριο δεν είχε ανακαλυφθεί ακόμα (κάτι που θα ήταν απαραίτητο ώστε να μπορεί μια γενικευμένη μείωση της αξίας των νομισμάτων της γης να οδηγήσει στην αύξηση των συνολικών εξαγωγών της), και αυτό το εγχείρημα εστέφθη από παταγώδη αποτυχία. Έτσι προχώρησαν στο Plan C: έβαλαν δασμούς στα αγαθά των «ξένων» με σκοπό την ενίσχυση της ζήτησης ντόπιων προϊόντων. Όμως όταν αντέδρασαν οι "ξένοι" κάνοντας το ίδιο, πλήγησαν οι δικές τους εξαγωγές και, το χειρότερο, επλήγη το διεθνές εμπόριο. Τα υπόλοιπα τα γνωρίζετε: η Κρίση έγινε μόνιμη, σε όλη την διάρκεια της δεκαετίας του 1930, μέχρις ότου προέκυψε η «λύση»: η αύξηση των κρατικών επενδύσεων σε παγκόσμιο επίπεδο, ελέω Β' παγκοσμίου πολέμου, που εξαφάνισε την Κρίση εν μία νυκτί. Το ότι για να γίνει αυτό εξαφανίστηκαν και 50 εκατομμύρια άνθρωποι (1939-1945) ήταν μια απλή απόδειξη ότι, εν απουσία μιας οικουμενικά ορθολογικής πολιτικής παρέμβασης εναντίον της Παγκόσμιας Κρίσης, μόνο οι ανθρωποθυσίες μπορεί να βοηθήσουν.

Την δεύτερη φορά ως φάρσα

Σήμερα, το 2010, δύο χρόνια μετά από το δικό μας 1929, βρισκόμαστε ήδη στο Plan C. Αρχίσαμε με τις περικοπές εν καιρώ Κρίσης, και η Κρίση φούντωσε τόσο σε κεντρικές χώρες όπως οι ΗΠΑ (όπου η ανεργία αποτελματώθηκε πλήρως με το που σταμάτησαν οι αρχικές τονωτικές ενέσεις) όσο και στην Ευρώπη (για να μην μιλήσουμε συγκεκριμένα για την Ελλάδα). Πολύ γρήγορα η ενδυνάμωση της Κρίσης οδήγησε σχεδόν ταυτόχρονα στα Plans B&C: ΗΠΑ και Ευρώπη επιδίδονται σε ρητορικό πόλεμο εναντίον της Κίνας, πασχίζοντας να την πείσουν να αφήσει το δολάριο και το ευρώ να υποτιμηθούν (σε σχέση με το γουάν). Παράλληλα, το Κογκρέσο, έχοντας προεξοφλήσει την άρνηση του Πεκίνου να ενδώσει, έχει ήδη ψηφίσει νόμο επιβολής δασμών στις Κινεζικές εισαγωγές. Ένας πόλεμος συναλλαγμάτων και δασμών, πανομοιότυπος με εκείνον της δεκαετίας του 1930 φαίνεται να είναι στα σκαριά. Η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα, είχε πει ο Κάρολος. Πόσο φάρσα θα είναι όμως και ποιο το ανθρώπινο κόστος της;

Περισσότερα

http://www.protagon.gr/Default.aspx?tabid=70&smid=382&ArticleID=4100&reftab=37&t=Η-σύγκρουση-των-νομισμάτων